oniki parmak bağırsağı ne demek?

Memeliler, sürüngenler ve kuşlar dahil olmak üzere yüksek omurgalılarda duodenum veya oniki parmak bağırsağı, ince bağırsağın ilk ve en kısa bölümüdür. Balıkta, ince bağırsağın bölünmeleri o kadar net değildir ve duodenum yerine "ön bağırsak" veya "proksimal bağırsak" terimleri kullanılabilir.¹ Memelilerde duodenum, demir emilimi için ana bölge olabilir.²

Duodenum, jejunum ve ileum 'dan önce gelir ve ince bağırsağın en kısa kısmıdır. İnsanlarda duodenum, mideyi jejunum ile birleştiren yaklaşık 25–38 cm (10-15 inç) uzunluğunda içi boş, eklemli bir tüptür. Duodenal bulbus ile başlar ve duodenumun asıcı kasında sona erer.³ Dört bölüme ayrılabilir.

Duodenum neredeyse tamamen retroperitonealdir. Duodenumun pH seviyesi yaklaşık 6'dır.

Duodenum ismi Latince duodenum digitorum yani "oniki parmak"tan gelmektedir. Türkçe ismi olan onikiparmak bağırsağı da buradan gelir.

Yapısı

Oniki parmak bağırsağı 25–38 cm (10-15 inç) boyunda, C şeklinde bir yapıdır ve mide 'ye bitişiktir. Anatomik olarak dört bölüme ayrılmıştır. Oniki parmak bağırsağının ilk kısmı periton içinde yer alır ancak diğer kısımları retroperitoneal 'dir.⁴

Kısımları

Oniki parmak bağırsağının "ilk bölümü" veya "superior bölümü", pilor 'dan transplorik düzleme doğru devam eden kısımdır. L1 'in vertebral seviyesinde, segmentlerin geri kalanından daha üsttedir. Yaklaşık 2 cm uzunluğundaki duodenal ampul duodenumun ilk kısmıdır ve hafifçe genişlemiştir. Duodenal ampul, fetal yaşamda organı arka karın duvarından askıya alan bir mezenter olan mezoduodenumun kalıntısıdır.⁵ Oniki parmak bağırsağının ilk kısmı hareketlidir ve karaciğere küçük omentum 'un hepatoduodenal ligament ile bağlıdır. Oniki parmak bağırsağının ilk kısmı köşede, “üst duodenal eğilme” (ingilizce:superior duodenal flexure) ile biter.⁶

İlişkiler:

Önceki
- Safra kesesi
- Karaciğerin dörtlü lobu
Sonra
Superior (üstteki)
- Safra kesesi boynu
- Hepatoduodenal ligament (küçük omentum)
Inferor (altaki)

Duodenumun ikinci kısmı veya aşağı inen kısmı üst onikiparmak bağırsağının bükümünden (superior duodenal fleksuradan) başlar. Alt vertebral gövde L3'ün alt sınırına, ortadaki onikiparmak bağırsağının aşağısındaki büküme (medial "inferiyor duodenal fleksiyon" a) keskin bir dönüş yapmadan önce, aşağı inen kısmın sonuna gider.

Pankreas kanalı ve ortak safra kanalı, majör duodenal papilla yoluyla inen duodenuma girer. Oniki parmak bağırsağının ikinci kısmı ayrıca küçük duodenal papillayı, aksesuar pankreas kanalı girişini içerir. Embriyolojik ön bağırsak ve orta bağırsak arasındaki bağlantı, ana duodenal papillanın hemen altındadır.⁷ Duodenumun üçüncü kısmı veya yatay kısmı veya alt kısmı 10 ~ 12 cm uzunluğundadır. aşağı onikiparmak bağırsak bükümünde ("inferior duodenal flexure") başlar ve inferior vena cava, abdominal aorta ve vertebral kolon önünden enine sola doğru geçer. Üst mezenterik arter ve ven, duodenumun üçüncü kısmından önündedirler (ingilizce: anterior).⁸ Bu kısım aort ile SMA arasında sıkışarak superior mezenterik arter sendromuna neden olabilir.

Duodenumun dördüncü kısmı veya yükselen kısmı, duodenojejunal bükümde (ingilizce: duodenojejunal flexure) jejunum ile birleşerek yukarı doğru geçer. Oniki parmak bağırsağının dördüncü kısmı, omur L3 seviyesindedir ve aort 'un doğrudan üstünden veya hafifçe solundan geçebilir.⁹

Kan kaynağı

Oniki parmak bağırsağı iki farklı kaynaktan arteriyel kan alır. Bu kaynaklar arasındaki geçiş, ön bağırsağı orta bağırsaktan ayırdığı için önemlidir. Oniki parmak bağırsağının 2. kısmına yakın (yaklaşık olarak büyük duodenal papillada - safra kanalının girdiği yerde), arteryel kaynak gastroduodenal arter ve dalı üst pankreatikoduodenal arter 'dir. Bu noktanın (orta bağırsak) distalinde, arteryel besleme superior mezenterik arter (SMA) 'dan gelir ve dalı inferior pankreatikoduodenal arter 3. ve 4. bölümleri besler. üst ve alt pankreatikoduodenal arterler (sırasıyla gastroduodenal arter ve SMA'dan), çölyak gövdesi ve SMA arasında bir anastomotik halka oluşturur; yani burada teminat dolaşımı potansiyeli vardır.

Oniki parmak bağırsağının venöz drenajı arterleri takip eder. Sonuçta bu damarlar portal sistem 'e, doğrudan veya dolaylı olarak dalak veya üst mezenterik ven ve ardından portal vene akar.

Fonksiyonu

Oniki parmak bağırsağı, enzimler kullanılarak ince bağırsakta yiyeceklerin parçalanmasından büyük ölçüde sorumludur. Oniki parmak bağırsağı ayrıca midenin hormonal yollarla boşalma hızını da düzenler. Secretin ve kolesistokinin, pilor (ingilizce:pylorus) açıldığında ve daha fazla sindirim için gastrik kek (ingilizce:chyme) duodenuma yayıldığında orada bulunan asidik ve yağlı uyaranlara yanıt olarak duodenal epiteldeki hücrelerden salınır. Bunlar karaciğer ve safra kesesi'nin gerektiği kadar safra (ingilizce:bile) salmasına ve pankreas'ın gerektiği kadar bikarbonat ve tripsin, lipaz ve amilaz gibi sindirim enzimlerini oniki parmak bağırsağına salmasına neden olurlar.

Oniki parmak bağırsağının villusları(ingilizce:villi), histolojik olarak tanımlanabilir bir yapı olan yapraklı bir görünüme sahiptir. Mukus salgılayan Brunner bezleri "sadece" duodenumda bulunur. Oniki parmak bağırsağı duvarı muscularis mucosae 'yı oluşturan çok ince bir hücre tabakasından oluşur.

Klinik önemi

Ülser

Oniki parmak bağırsağı ülserleri yaygın olarak Helicobacter pylori bakterisinin neden olduğu enfeksiyon nedeniyle oluşur. Bu bakteriler, bir dizi mekanizma yoluyla duodenumun koruyucu mukozasını aşındırarak mide asitlerinden zarar görmesine neden olur. Duodenumun ilk kısmı, asidik kekin, duodenumun alkali salgılarıyla karışmadan önce duodenum mukozasıyla buluştuğu yer olduğu için ülserlerin en yaygın yerleşim yeridir.¹⁰ Duodenal ülserler tekrarlayan karın ağrısına ve dispepsi 'ne neden olabilir ve genellikle bakterileri test etmek için üre nefes testi ve ülseri doğrulamak ve biyopsi almak için endoskopi kullanılarak araştırılır. Yönetilirlerse, bunlar genellikle bakterileri yok etmeyi amaçlayan antibiyotik ve mide asiditesini azaltmak için ÜFE ve antiasit aracılığıyla yönetilir.¹¹

Çölyak hastalığı

İngiliz Gastroenteroloji Derneği (BSG) kılavuzları, yetişkin çölyak hastalığı tanısı için duodenal biyopsi gerektiğini belirtir. Biyopsi ideal olarak hastanın glüten içeren diyet uyguladığı bir anda yapılır.¹²

Kanser

Duodenal kanser, ince bağırsağın ilk bölümünde yer alan bir kanserdir. Oniki parmak bağırsağı kanseri, mide kanseri ve kolorektal kansere kıyasla nispeten nadirdir. Histolojisi genellikle adenokarsinomdur.